Etykieta

Spis treści

• Wpływy obce na kuchnię indonezyjską
• Wpływy azjatyckie
  • Wpływy chińskie
  • Wpływy indyjskie
• Wpływy europejskie
  • Wpływy portugalskie
  • Wpływy hiszpańskie
  • Wpływy holenderskie
• Wpływy arabsko-muzułmańskie
  • Kuchnia bliskowschodnia a kuchnia indonezyjska
  • Kwestia postu
  • Posiłki okazjonalne
  • Tradycja gościnności
  • Etykieta

Etykieta

   Bardzo ważnym elementem kultury żywienia jest etykieta, a więc zachowanie które towarzyszy spożywaniu posiłków. Jest to bardzo ważny aspekt kultury zarówno arabskiej jak i indonezyjskiej. Podstawową zasadą obowiązującą w obu, omawianych kręgach kulturowych, jest tabu lewej ręki. Zarówno arab jak i Indonezyjczyk nie będzie używał lewej ręki w czasie konsumpcji. Dotyczy to również przygotowywania potraw, podczas których kontakt lewej ręki z pożywieniem jest ograniczany do maksymalnego minimum. Dlatego też przyjmując od gospodarza poczęstunek, zawsze przyjmowany jest on wyłącznie do prawej ręki, lub jednocześnie do obu rąk jeżeli wymaga tego sytuacja. Tak samo podczas powitania, podanie komuś lewej ręki jest objawem braku szacunku. Tabu lewej ręki wywodzi się z tradycji staro arabskiej i znajduje poparcie w tradycji proroka, gdzie znajdziemy stwierdzenie iż lewa ręka jest narzędziem szatana, a przez człowieka używana jest jedynie do czynności nieczystych.

            Zarówno przygotowywanie potrawy jak i jej konsumpcja poprzedzona powinna być wypowiedzeniem formułki  Bismillah, która w tłumaczeniu na język polski brzmi: w imię Boga miłościwego i litościwego. Bardzo ważną kwestią w obu omawianych kulturach jest okazywanie szczególnego szacunku osobom starszym lub osobom o wyższym statusie społecznym. Dlatego też takie osoby mają pierwszeństwo w spożywaniu posiłków. Dobry gospodarz nie rozpocznie biesiady dopóki nie przybędzie osoba o najwyższym statusie społecznym, z pośród zaproszonych gości. O obowiązku wyrażania szacunku dla starszych, indonezyjskie dzieci uczone są od najmłodszych lat, dlatego też powszechnym obrazem jest widok dziecka lub osoby młodocianej, która w ramach powitania kłania się osobie starszej i przykłada swoją głowę do dłoni osoby witanej. Zaczerpniętym z kultury arabów jest również przykaz siedzenia w taki sposób podczas spożywania posiłków, aby podeszwy stóp były niewidoczne dla współbiesiadników. Gospodarz przez cały czas trwania biesiady powinien zabawiać gości rozmową. Przejętym od arabów wzorem zachowania jest również obowiązek powstania, kiedy do pomieszczenia wchodzi kobieta.

            Spożywając posiłek należy również pamiętać o tym iż w złym tonie jest całkowite wypełnianie ust jedzeniem, szczególnie kiedy posiłek konsumuje się w towarzystwie innych osób. Częstym obyczajem na terenach archipelagu jest używanie jedynie rąk do jedzenia. Potrawę powinno się nabierać, używając trzech lub czterech palców. Dopuszczalne jest również dowolne mieszanie potraw, pod warunkiem że ma to miejsce na osobnym talerzu a nie w naczyniu, z którego wspólnie korzystają wszyscy biesiadnicy. Zwyczaj jedzenia rękami jest tłumaczony tak samo przez Indonezyjczyków jak i choćby Marokańczyków. Otóż uważają oni, że daje to lepsze wrażenia smakowe, poprzez większy i pełniejszy kontakt z jedzeniem. Uzasadnienie to uzupełniane jest tezą iż taki sposób konsumpcji, buduje i umacnia poczucie wspólnoty z własną rodziną i przyjaciółmi.

Gość, przychodzący w odwiedziny, powinien pamiętać aby przed wejściem do odwiedzanego domu zdjąć obuwie i zostawić je na zewnątrz. Gospodarz oczywiście będzie nalegał aby tego nie czynić. Jest to jednak wyłącznie frazes grzecznościowy, a wejście w obuwiu do środka uznane będzie za wielki nietakt świadczący o braku manier odwiedzającego.

Jak więc pokazują nam to powyższe przykłady, różnice pomiędzy etykieta arabską a indonezyjska są niemalże niezauważalne. Świadczy to o wielkim wpływie jaki na ludność archipelagu wywarł islam oraz kultura arabów. Należy jednak pamiętać, że Indonezja jest krajem którego obywatele są przedstawicielami ponad trzystu grup etnicznych, zwyczaje oraz zachowania podczas jedzenia różnią się w zależności od regionu. Przykładem takich różnic może być pożądany sposób zachowania się gości. Odwiedzający, rodzinę należącą do grupy etnicznej Jawajczyków, gość powinien pamiętać iż w dobrym smaku jest pozostawienie na talerzu ok jednej czwartej jedzenia oraz tyle samo napoju w szklance. Tłumaczone jest to chęcią podkreślenia czysto towarzyskiego charakteru wizyty. Natomiast odwiedzając dom sundyjski, należy dołożyć wszelkich starań aby całkowicie opróżnić własny talerz, chwaląc w ten sposób gospodarza za przygotowanie wyśmienitego poczęstunku. Obecnie zróżnicowanie etniczne zwyczajów związanych z zachowaniem się przy stole maleje, co spowodowane jest licznymi migracjami oraz zawieraniem małżeństw mieszanych pod względem etnicznym.